در حالی که بتازگی روز شهید را پشت سر گذاشتیم و با صدها هزار شهیدی که در راه پیروزی انقلاب و در دفاع از آن و در ۸ سال جنگ تحمیلی و سالهای پس از آن داده‌ایم، شکی نیست که روز شهید یکی از با ارزشترین و مقدسترین مناسبت‌ها در تقویم کشور است. البته همگی به این موضوع واقفیم که صحبت در مورد روز شهید و شهدای پاک مهین اسلامیمان در مقالات کوتاه نمیگنجد و بحث شهید و شهادت و مقام والای آن مستلزم کتب و مقالات متعددی است.
بحث مطلب امروز ما اما به شهدای جنگ تحمیلی برمیگردد و اینکه چرا تا امروز آمار مختلفی از تعداد شهدای دفاع مقدس منتشر میشود و چرا در طول سالهای پس از جنگ نیز نهاد‌ها و ارگانهای مختلف نظامی هر کدام آمارهای متفاوتی منتشر کرده‌اند.
قبل از اینکه به بررسی این موضوع و جوانب تاریخی و آماری ۸ سال دفاع مقدس بپردازیم بگذارید مروری کوتاه بر مفهوم شهادت بکنیم. شهید در لغت به معنی «گواه» است و در اصطلاح به کسی گویند که در مجرای شهادت قرار گرفته و در راه خدا کشته می شود. در قرآن مجید، حدود ده آیه به صورت صریح درباره کسانی که در راه خدا کشته می شوند وجود دارد که شامل بحث زنده بودن شهید، رزق شهید، آمرزش گناهان شهید، ضایع نشدن عمل شهید، مسرت و خوشحالی شهید، وارد شدن در رحمت الهی و رستگاری شهید میشود.
تاریخ کشورمان پر است از فداکاری‌ها و از خودگذشتگی‌های شهدایی که در راه کشور و در راه اسلام جان باخته‌اند. طبیعتا با آغاز مبارزات مردمی با رژیم استبدادی شاهنشاهی به رهبری امام خمینی (ره) شهادت معنی و مقام والاتری نیز پیدا کرد. با وجود اینکه آمار دقیقی از تعداد شهدای سالهای مبارزات مردمی با رژیم شاهنشاهی در دسترس نیست اما آمارهای منتشر شده حاکی از شهادت سه تا چهار هزار شهید بین سالهای ۱۳۴۲ و ۱۳۵۷ دارد. با پیروزی انقلاب اسلامی و حمله وحشیانه نیروهای بعثی به کشور و جنگی که ۸ سال بطول انجامید، صدها هزار شهید برای حفاظت از مرزهای کشور و آرمانهای انقلاب خون خود را به انقلاب و به میهنشان هدیده دادند.
متاسفانه اما همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم آمارهای دقیقی از تعداد شهدای جنگ تحمیلی در اختیار نداریم. در همین ارتباط چندی پیش بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس ارتش آماری جدید از رزمندگان، شهدا و مجروحان جنگ تحمیلی اعلام کرد که با برخی آمار منتشر شده از سوی مسئولان نظامی کشور تفاوت داشت. طبق آمار منتشر شده توسط این سازمان پنج میلیون ایرانی در جنگ تحمیلی شرکت داشتنند که ۱۹۰ هزار تن شهید و ۶۷۲ هزار نفر مجروح شدند. آمارهای منتشر شده دیگر اما حاکی از اطلاعات ضدونقیض زیادی میباشد.
در برخی از آمارهای رسمی که پیشتر منتشر شده بودند، تعداد شهدا بیش از ۲۰۰ هزار نفر برآورد شده بود. سردار محمد سوداگر، رئیس وقت پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس در سوم مهر ۱۳۹۰ گفته بود «کل شهدای ما در جنگ ۸ ساله ۲۱۸ هزار نفر بود.» در همین راستا و در تناقضی دیگر، امیر سرتیپ رسول بختیاری، رئیس سابق دفتر مطالعات و تحقیقات جنگ ارتش هم در مهرماه ۱۳۹۰ مجموع شهدای جنگ با عراق را «۲۱۹ هزار نفر» اعلام کرده بود که ۱۷۳ هزار نفر در مناطق عملیاتی و ۱۶ هزار نفر در بمباران‌های شهری شهید شده بودند. در این میان آمار ۱۶ هزار شهید بمباران مناطق مسکونی، با آماری که سرهنگ جعفری قبلا ارائه داده بودند، مطابقت ندارد و در رقم کل شهدا تفاوت آشکاری دیده میشود.
برخی رسانه‌های خارجی حتی تعداد شهدای ایرانی دفاع مقدس را حدود یک میلیون نفر گزارش کرده‌اند که با وجود اینکه با آمارهای رسمی از سوی نهاد‌های نظامی تفاوت زیادی دارد با توجه به جان فشانی‌ها و از خود گذشتگیهای میلیونها تن از جوانان غیوری که به عشق امام (ره) و عشق به وطن به نیروهای حاضر در جبهه‌ها میپیوستند، خیلی هم دور از ذهن نیست.
ارائه آمار دقیق از کل شهدا هم برای اطلاع عمومی مردم مهم است و هم برای رسیدگی به وضعیت خانواده شهدا ضروری است. در نبود آمار دقیق، مجلس و دولت تصمیمات واقعگرایانه و منطقی در خصوص تکریم شهدا و رسیدگی به وضعیت خانواده هایشان نمی توانند بگیرند. جا دارد مسئولان بنیاد در این زمینه پیگیری‌های لازم را انجام دهند.
وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا ۚ بَلْ أَحْیَاءٌ عِندَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ )۱۶۹ آ ل عمران). و گمان مبر آنان که در راه خدا کشته شده‌اند، مردگانی هستند، بلکه آنان زنده و در بارگاه پروردگارشان بهره مندند.
