با توجه به آخرین تحولات در منطقه و شکست داعش در عراق و سوریه، بحث‌های متفاوتی در مورد میزان و نحوه حضور نیروهای نظامی کشورمان در سوریه و عراق و روابط سیاسی ما با این دو کشور مطرح شده است. در این میان و در حالی که مدافعین حرم مطهر و مستشاران نظامی ما با حضور خود در سوریه و عراق نشان دادند که رشادت‌هایشان که در خنثی کردن توطئه‌های دشمن در منطقه نقش اساسی ایفا کرد برگرفته از فرهنگ شهادت طلبانه دفاع مقدس بوده و هیچ نیرویی حریف سلاح ایمان نخواهد شد. حال با شکست تروریست‌های تکفیری و داعش، خروج تدریجی و قهرمانانه برادران نظامی ما امری طبیعی بنظر می آید ولی سوال اینجاست که مرحله بعدی کار چه باید باشد؟
طبق گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌ها، چند روز پیش ایرج مسجدی سفیر کشورمان در عراق در جمع تعدادی از فعالان رسانه‌ای عراقی در پاسخ به سوال برخی از حاضران گفت که «جمهوری اسلامی ایران هیچگونه حضور نظامی، پایگاه و حتی حضور مستشاری در عراق ندارد و کلیه مستشارانی که با هماهنگی دولت عراق برای کمک به جنگ با داعش آمده بودند نیز پس از اعلام پیروزی بر این گروهک ترویستی، به کشور بازگشتند.» این در حالی ر خ میدهد که به گفته مقامات و فرماندهان سپاه پاسداران، جمهوری اسلامی ایران حتی در بهبهه جنگ با داعش فقط در حدود چند صد افسر و مستشار نظامی در عراق داشته که طبق صحبتهای اخیر سفیر کشورمان در عراق اکثریت قریب به اتفاق آنها به کشور بازگشته‌اند.
حقیقت این است که خوشبختانه پس از سقوط صدام حسین و تشکیل دولت جدید در عراق، اشتراکات فراوانی در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و نظامی میان ایران و عراق بوجود آمد. اوج این همکاری‌ها در حوزه نظامی در طول مبارزه با تروریست‌ها شکل گرفت و طبیعتا در دوران پسا-داعش، اولویت جمهوری اسلامی ایران کمک به بازسازی عراق بوده و هست. این به این معناست که با کمرنگ شدن تعاملات نظامی با عراق نیاز به توسعه همکاریهای فرهنگی و اقتصادی است که میتواند برای هر دو کشور برادر و همسایه مفید واقع شود.
اما با در نظر گرفتن آخرین تحولات منطقه اکنون باید چند نکته مهم دیگر را نیز در نظر بگیریم. متاسفانه در ماه‌های گذشته گزارشها بخصوص از جنوب عراق حاکی از افزایش اعنراضات بخشی از مردم عراق نسبت به حضور ایران در کشورشان بود که البته همین امر توسط رسانه‌های غربی و ضد انقلاب بزرگنمایی شده. واقعیت دیگری را که باید مد نظر داشته باشیم این است که به اعتقادی برخی،با قدرت گرفتن مقتدی صدر، نشانه‌هایی از چرخش سیاست عراق از ایران به سمت عربستان سعودی وجود دارد. مقتدی صدر تا حدود یک سال پیش مناسبات و تعاملات خوبی با ما داشت که البته این مناسبات در سال‌های اخیر تا حدودی کمرنگ‌تر شده و اختلافاتی هم بین او و مقامات سیاسی و نظامی کشورمان بر سر رقابت‌های داخلی در عراق ایجاد شده بود که این امر می تواند چالشی برای حضور و نفوذ ما در عراق باشد. مقتدی صدر تابستان سال گذشته به ریاض سفر کرد و دیداری با محمد بِن سلمان داشت و بعد از این سفر نگرانی‌ها نسبت به چرخش به سوی سیاست وهابیها را افزایش داد تا حدی که بسیاری از ناظران و تحلیلگران معتقد بودند عربستان سعودی وعده کمک‌های مالی زیادی به او داده. دلایل اصلی این چرخش را شاید بتوان در مسائل و رویداد‌های متفاوت منجمله اظهارات و سیاستهای مداخله‌جویانه غربیها و شیطنت‌های رژیم صهیونیستی نیز جستجو کرد اما گزارش‌های ضد و نقیضی دیگری نیز که از عراق به گوش میرسد که تا حدی میتواند تاثیری منفی روی روابط کشورمان با دولت عراق داشته باشد.
طبق گزارشی که توسط بخش عربی خبرگزاری آر. تی. روسیه منتشر شده بود یکی از نگرانیهای دولت عراق نزدیکی «پیش از حد» ایران به گروهک‌های شیعه و کمک نظامی سپاه پاسداران به بعضی از این گروه‌ها است. طبق ادعای مطرح شده در این گزارش، یک عضو بلندپایه ارتش عراق گفته است که بعضی از گروهک‌های شیعه ضد دولتی از موشک‌های ایرانی استفاده میکنند. هرچند برای تایید این ادعاها باید مدارک مربوطه به دقت بررسی شود ولی جدای از میزان صحت این ادعا، فرماندهان نظامی و مقامات سیاسی کشورمان باید در نظر داشته باشند که رابطه دوستانه با دولت عراق به عنوان کشور همسایه باید در اولویت سیاستگذاری‌های ما باشد و با وجود اینکه خروج نیروهای نظامی ما از عراق مطمئنا قدم مثبتی در این زمینه بوده باید بحث‌هایی جدی در خصوص نحوه ادامه فعالیت‌های نظامی کشورمان در عراق و نوع همکاری و هماهنگی با دولت بغداد صورت گیرد تا تلاش‌های کشورهای عربی به طور عام و عربستان به طور خاص خنثی گردد.
