بلافاصله پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، بنیاد شهید تاسیس شد تا حامی ایثارگران و جانبازان و خانواده‌های شهدا باشد و به آنها خدمات ارائه کند. واقعیت این است که کسانی که در شرایط سختی همچون جنگ، سرزمینشان را تنها نمی گذارند و از جانشان برای دفاع از مرزهایشان میگذرند، از شرافتمندترین انسانها هستند. این گونه افراد در هر سرزمین و دین و مذهبی قابل ستایشند و در اغلب کشورهای دنیا به افرادی که در راه خدمت به کشورشان کوچکترین خدمتی کردند بهترین امکانات و بیشترین احترام را میگذارند. در ایران اسلامی هم هرچند مردم شهید پرورمان همیشه قدردان ایثارگران جانبازان بوده‌اند ولی این عزیزان بی مهری‌های زیادی را از سوی مسئولین متحمل شده‌اند که بخش از این امر هم البته بیشتر به علت مشکلات سازمانی و کاغذبازی‌های مربوطه بوده است.
یکی از مسائلی که مشکلات زیرساختی قانونی و سازمانی مربوط می شود، تعیین درصد جانبازی و نحوه ارائه خدمات بر اساس این تشخیص است. با توجه به اینکه هر جانبازی از درصد جانبازی متفاوتی رنج میبرد، قبل از ارائه خدمات باید میزان صدمه‌ای که به این افراد وارد شده، اندازه گیری شود که این امر به کمیسیون تعیین درصد جانبازی مربوط می‌شود. در حالی که تعیین درصد جانبازی ۵۰ درصد به بالا با توجه به آسیب دیدگی‌های نسبتا شدید اندامی و ارگان‌های داخلی کمی راحت‌تر بنظر میرسد، بسیاری از جانبازانی که درصد جانبازی کمتری دارند ولی همچنان از نقص عضو نسبی و یا ارگانی رنج میبرند بعضا برای اثبات جانبازی خود با مشکل روبرو هستند. دلیل آن هم این بوده که معیارهای متفاوتی وجود دارد که بعضا بسیار پیچیده‌اند و ساز و کارهای سازمانی مناسبی هم برای آن پیش بینی نشده است.
شاید تعجب آور باشد ولی متولیان بنیاد شهید و ستاد کل نیروهای مسلح ۴۰۰۰ فاکتور را برای ارزیابی میزان جراحت در نظر می گیرند. در نهایت، همه موارد محاسبه می شود که کار بسیار پیچیده‌ای است و میتوان همه فاکتورهای آن را در آیین نامه ۲۰ ماده‌ای تعیین درصد جانبازی مشاهده کرد. شایان ذکر است که این آیین‌نامه بعد از تائید بنیاد و ستاد کل نیروهای مسلح به تائید هیأت دولت هم رسیده است.
برابر ماده۲۰ آیین‌نامه تعیین درصد جانبازی در صورتی که ناتوانیهای ایجاد شده در جانباز بیش از یک ناحیه از بدن باشد، درصد کلی وی طبق روشهای خاصی محاسبه می‌گردد. به عنوان مثال ناتوانی موجود در اندامهای موازی، به طور مثال هر دو دست و یا هر دو پا، با یکدیگر جمع جبری می‌شوند. به عبارتی دیگر میتوان گفت که درصد کلی اندام فوقانی برابر است با درصد محاسبه شده دست چپ به علاوه درصد محاسبه شده دست راست. البته تبصره‌ای هم وجود دارد که طبق آن ناتوانیهای مربوط به کاهش دید در هر دو چشم و کاهش شنوائی در هر دو گوش طبق جداول مربوطه خاصی محاسبه می‌شوند.
همانطور که فاش نیوز در یک مقاله تحلیلی به آن پرداخت، میان ایثارگران و جانبازان همیشه این سوال مطرح بوده که این معیار‌ها از کجا آمد و واقعا تفاوت میان جانباز ۲۵ درصد و یا ۲۰ درصد چیست؟ به نظر میرسد فاصله بین امتیازات احصاء شده برای جانبازان زیر ۲۵ درصد با سایر جانبازان به حدی بوده که شاید بتوان سهم آنان را تقریبا برابر عدد صفر به حساب آورد. علی‌رغم پیگیری‌ها و البته توفیقاتی محدود، اما عبارت «بیست و پنج درصد و بالاتر» هنوز هم ترجیع‌بند اکثر قریب به اتفاق مواد قانونی حمایت از ایثارگران است. مواد قانونی مربوط به معیشت، مسکن، تسهیلات، فرصت‌های شغلی، سهمیه‌های استخدامی، سهمیه‌های ورود به دانشگاه‌ها و همه و همه در ابتدا و یا انتهای خود عبارت «بالای ۲۵ درصد» را به همراه داشته‌اند و اگر تغییری هم در متن قانون رخ داده، معمولا در اجرا، با بن‌بست‌هایی مواجه شده است. این تبعیض‌ها علاوه بر شخص جانباز، گریبان‌گیر خانواده و فرزندان آنها هم شده و در غالب امتیازات اعطائی، همسر و فرزندان جانبازان زیر ۲۵ درصد کنار گذاشته شده‌اند. این قوانین پیچیده که بعضا با تبعیض میان جانبازان اعمال شد در میان سوءمدیریت‌های بنیاد و فساد مالی و اداری در سالهای اخیر همواره انتقادها و شکایات زیادی را بهمراه داشته.
هرچند طرح درد و دل‌های جانبازان در رسانه‌های سنتی چندان رواج نداشت ولی در سالهای اخیر با فراگیر شدن شبکه‌های اجتماعی، ایثارگران و خانواده‌هایشان بستر جدیدی برای رساندن صدای خود پیدا کرده‌اند. صدای مدافعان یکی از حوزه‌های فعالیت‌هایمان این بوده که توجه جامعه را به مسائل و سختی‌های این قشر مظلوم معطوف کنیم. بسیاری از جانبازان و اعضای خانواده‌های آنها نیز نگرانی‌های خود را برای ما ارسال می کنند. یکی از مخاطبان ما که خود جانباز جنگ تحمیلی است برایمان نوشته «سلام، من جانباز ۷۰ درصد هستم و به این نتیجه رسیدم که مسئولین بنیاد دارن انتقام جنگ رو از ما جانبازان و ایثارگران میگیرن گویی. عراقیها بر بنیاد مسلط هستن…» اینگونه اظهارنظرها و انتقادات متاسفانه کم نیست ولی شاید در و دل‌های جانبازان زیر ۲۵ درصد کمتر شنیده شده. سیعد که فرزند یکی از این جانبازان است نوشته «ظاهرا اینطور که بوش میاد سال ۹۹ هم جانبازان زیر ۲۵ درصدی که در فقر معیشتی بسر میبرند نباید منتظر خبر خوش باشند. لعنت خدا بر آنانیکه این روزها را برای خانواده‌های ما رقم میزنند تا همچنان در زجر و فلاکت بسر ببریم.» کاربر دیگری به نام رضا نوشته
با نگاهی به اظهارات و درد و دل‌های جانبازان و خانواده‌های آنها، میتوان دید که درخواست اکثر قریب به اتفاق این عزیزان این است که از یک طرف، اصلاحات قانونی لازم صورت بگیرد و از طرف دیگر، با سوء‌مدیریت‌ها در بنیاد شهید و امور ایثارگران مقابله شود. متاسفانه
