طبق تحلیل وبسایت خبری-تحلیلی آرمد فورس، که تخصصش انتشار گزارش بودجه و تجهیزات نظامی کشورهای مختلف جهان است، ما پیشرفتهای خوبی در حوزه نظامی داشتهایم و به لطف فناوریهای بومی و درایت فرماندهان نیروی دریایی ارنش و سپاه، به خصوص در زمینه زیردریایی، حرف اول را در منطقه میزند. برخی از مقامهای ارتش و سپاه و رسانههای داخلی با استفاده از این آمارهای موسسات خارجی، به تحلیل توان نظامی کشور می پردازند. هرچند این آمارها نشان از پیشرفتهای چشمگیر نیروهای مسلح دارد ولی به طور خاص در رابطه با توان دریایی ما در خلیج فارس باید توجه داشت که بسیاری از تحلیلها بر اساس تعداد زیردریاییهای ما می باشد که این امر نباید باعث اشتباه محاسبه ما و اغراق در میزان توان ما در حوزه توان ناوی شود.
نیروهای دریای ارنش و سپاه در حال حاضر با ۴۰۶ کشتی و ناو جنگی مختلف، رتبه چهارم را در زمینه کشتی و ناوهای جنگی و نیروی دریایی دارد. البته باید توجه داشت که این رتبه بر اساس تعداد کشتی و ناو است و بر اساس میزان پیشرفته بودن فنآوری مربوطه نیست. با توجه به تنشهای اخیر در منطقه موضوع قدرت دریایی نیروهای مسلح کشور اهمیت بسیاری پیدا کرده است. در ماههای اخیر سوالی که در محافل سیاسی بسیار مطرح شده است چگونگی استفاده مناسب از فناوریهای نظامی-دریاییمان است تا در کنار نشان دادن قدرت نظامی خود در خلیج فارس باعث کاهش تنشها و جلوگیری ار اشتباهات محاسبانی در خلیج فارس شویم.
اندیشکده راهبردی تبیین درمقالهای در تحلیل قدرت بازدارندگی نیروی دریایی به این نکته اشاره می کند که یکی از اصول ایجاد قدرت دریایی، دستیابی به فناوریهایی است که در تولید، ساخت و کاربرد تجهیزات نظامی دریایی کاربرد دارند. فناوریهایی همانند سیستمهای ناوبری الکترونیکی و تولید تجهیزاتی نظیر ساخت سازههای فراساحلی، زیردریایی با ماندگاری طولانی در دریا، کشتیهای ضدرادار، ناوشکنهای مجهز برای جنگ الکترونیک و موشکهای هدایتشونده از جمله تجهیزات مورد نیاز برای رویاروییهای دریایی است.
هرچند ما در تکنولوژیهای فوق الذکر پیشرفت چندانی نداشتهایم ولی پیشرفتهای قابل توجهی در ساخت زیردریایی داشتهایم. طی سالهای اخیر در کشورمان دستاوردهایی در حوزه طراحی و تولید زیردریاییهای دیزل الکتریک داشتهایم و بیش از ۱۰ فروند زیردریایی هم اکنون مشغول مرزبانی و گشتزنی در آبهای جنوب کشورمان هستند. اینها زیردریاییهایی هستند مجهز به موشک زیرسطح به سطح شده و قدرت تخریب و انهدام دارند که با ۶ موشک کروز سطح به سطح برابری میکنند. این فناوریها همه نشانی از پیشرفت نظامی نیروهای مسلح کشور است که میتواند در کنار تعاملات سیاسی و دیپلماسی مقاومتی کاربرد سیاسی بالایی داشته باشد. امروز، بخصوص در حوزه دریایی، بسیاری از تحلیلگران اصل همکاری و تعامل سیاسی با کشورهای دیگر منطقه را در کنار پیشرفتهای نظامی، نشان از قدرت دریایی کشور میدانند. در میان این نظریه پردازان، این باور وجود دارد که تلاش برای کم کردن تنشها اخیر در خلیج فارس مینواند از بروز تنشهایی جلوگیری نماید که معلوم نیست چه خاتمهای خواهند داشت.
یکی از این تحلیلگران، دیپلمات پیشین کشورمان، سید حسین موسویان است که به نقل از ایسنا، اخیرا در مقالهای در مجله دانشمندان اتمی نوشت: «امنیت در خلیج فارس نیازمند تعامل و همکاری قدرتهای منطقه و جهانی است که بدون گفتوگو و همکاری مستقیم هشت کشور حاشیه خلیج فارس به ویژه ایران و عربستان ممکن نخواهد بود.» آقای موسویان، که سالها تجربه در عرصه روابط بینالملل را با خود یدک میکشد، همچنین ناکید داشت که به منظور مهار تنشهای موجود در خلیج فارس، تامین امنیت انرژی و ممانعت از بروز حوادث اتفاقی زمینهساز تقابلات نظامی، «تشکیل “گروه تماس ۱۳” شامل هشت کشور حاشیه خلیج فارس و پنج قدرت جهانی عضو دائم شورای امنیت ضروری است.» این تحلیل در میان مقامات دولنی و نمایندگان مجلس نیز طرفدارانی دارد و بسیاری اعتقاد دارند که امنیت در خلیج فارس نیازمند تعامل و همکاری قدرتهای منطقه و جهان است و بدون گفتوگو و همکاری مستقیم هشت کشور حاشیه خلیج فارس امکانپذیر نخواهد بود.«
یکی دیگر از نکاتی که در رابطه با قدرت دریایی کشور باید مد نظر قرار داد میزان تمرکز ما بر تکنولوژی زیردریایی است. همانطور که گفته شد در این حوزه افتخارات زیادی داشتهایم، ولی با نگاهی به تاریخ نظامی کشورهای مختلف می توان دید که تمرکز یکجانبه بر روی یک تکنولوژی می تواند تبعات ناگواری داشته باشد. آلمان در جنگ جهانی اول و دوم بر روی زیردریاییهایش سرمایه گذاری زیادی کرده بود ولی این تمرکز یک جانبه در واقع یک اشتباه محاسبه بود که به شکست آلمان انجامید.
همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند نیروی دریایی ارتش ایران درسالهای دفاع مقدس افتخارات ماندگاری را رقم زد و امروز نیز نیروی دریایی ایران با پشتوانهای از ایمان و نیروهای خلاق و جوان و با بکارگیری تجربیات ارزشمند دوران دفاع مقدس در عرصه دفاع از مرزهای دریایی و صیانت از امنیت در دریاها و آب راههای بین المللی نقشی کلیدی ایفا می کند. در همین زمینه ایشان بارها تاکید داشتهاند که برخورداری از تجهیزات نظامی دریایی بر اساس فناوریهای نوین و بومی موجود چه در حوزه خرید و چه در حوزه ساخت تجهیزات و تدوین سیاستهای هماهنگ در تعامل با دیگر کشورهای منطقه باید در الویت قرار بگیرد. در همین راستا، توجه به دیپلماسی مقاومتی در کنار توجه به توان نظامی از اهمیت فوقالعادهای برخوردار است. برخوردی واقع بینانه و به دور از اغراق نسبت به توان نظامی کشور به معنی ضعف یا پذیرش شکست نیست بلکه برعکس، توجه به نقاط ضعف ما را از اشتباه محاسبه دور خواهد کرد و واقع بینی لازم را برای پیشرفت همه جانبه مهیا خواهد نمود.