چندی پیش در برخی از رسانه‌ها مطلبی در مورد صندوق قرض‌الحسنه شاهد منتشر شد که ما را بر آن داشت که با کمی تحقیق و مطالعه در مورد تاریخچه و عملکرد این صندوق در دو دهه‌ای که از عمرش میگذرد، پیگیر شایعات و اخبار منتشر شده در مورد صندوق یاد شده باشیم تا ببینیم آیا به عنوان یک موسسه مالی که هدفش خدمت به خانواده شهدا و جانبازان میباشد، عملکرد قابل قبولی در راستای این هدف والا داشته است و آیا شایعات مربوط به عدم شفافیت مالی این صندوق صحت دارد؟
بر اساس متن درج شده در پورتال این صندوق، «صندوق قرض‌الحسنه شاهد با انگیزه تامین اهداف تعیین شده در اساسنامه و ارائه خدمات موثر با مشارکت بنیاد شهید و امور ایثارگران در تاریخ ۲۱ تیر سال ۱۳۷۲ فعالیت خود را آغاز کرد.» پس از گذشت سه سال از تاسیس این صندوق، و با توجه به افزایش حجم فعالیت‌ها و ضرورت ایجاد یک شخصیت حقوقی مستقل، این صندوق در سال ۱۳۷۵ در اداره کل ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی تهران به ثبت رسید و آگهی آن نیز از طریق روزنامه رسمی انتشار یافت. در ادامه با توجه به گستردگی جغرافیای فعالیت‌ها و ضرورت ارائه خدمات موثر در اعطای وام قرض‌الحسنه به خانواده‌های معظم شاهد و ایثارگران، در سال ۱۳۷۶ به تعداد ۳۲ مدیریت شعب در کل کشور افزایش پیدا کرد. همچنین در راستای اجرای فرمان مقام معظم رهبری مبنی بر ادغام نهادهای ایثارگری، صندوق قرض الحسنه شاهد با صندوق ایثار، که همانطور که بسیار از مخاطبان ما استحضار دارند، مربوط به جانبازان میشد، ادغام و ضمن تطبیق با وضعیت جدید سعی و تلاش خود را بر ارائه تسهیلات به خانواده‌های شاهد جانبازان متمرکز کرد.
طبق تعریف خود سایت صندوق قرض‌الحسنه شاهد، این صندوق با مشارکت جدی جامعه ایثارگری تأسیس و ارائه تسهیلات به خانواده‌های معظم شهدا و ایثارگران معزز با کمترین کارمزد برای خود و بیشترین انتفاع برای اعضاء را سرلوحه اهدافش قرار داده بود. اما متاسفانه بنظر میرسد که اسناد و شواهد، تصویر دیگری را نشان میدهد که سوالات زیادی را در ذهن ایثارگران و جانبازان ایجاد کرده است. در مواردی که ما توانستیم صحت آنها را از طریق اسناد و مدارک منتشر شده و همچنین شهادت عینی تنی چند از دریافت کنندگان خدمان این صندوق تایید کنیم، شاهد آن بودیم که برخلاف ادعاهای بنیاد شهید و مسئولین اداره کننده این صندوق مبنی بر پرداخت وام به ایثارگران و جانبازان، هیچگونه واریزی به حساب ایثارگران انجام نشده و کسی نیز جوابگوی این عزیزان نبوده است. میپرسید این چطور ممکن است؟ این سوالی بود که ما نیز در پی پاسخ آن بودیم و باید مخاطبان عزیزمان بگوییم که به طور کلی هیچگونه شفافیت مالی از دریافتی‌ها و دخل و خرج‌های این صندوق وجود ندارد و یا دستکم در اختیار عموم قرار نمی گیرد.
یکی از عمده‌ترین تقاضا‌ها برای شفافیت مالی از طرف انجمن راست قامتان جانباز انجام گرفت، که تشکلی است از جانبازان قطع عضو، که با ارسال نامه‌ای، خواستار پاسخگویی و روشنگری صندوق قرض‌الحسنه شاهد درخصوص ادعای این صندوق مبنی بر اعطای وام به اعضای جانباز این انجمن شدند. در پاسخ اما، حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدعلی شهیدی، ریاست محترم بنیاد شهید، فقط با رد ادعای انجمن راست قامتان و بدون ارائه هیچ مدرکی باعث دامن زدن به شایعات شد. انجمن راست قامتان جانباز در نامه‌ای خواستار جزئیات وامی که صندوق قرض‌الحسنه شاهد مدعی پرداخت آن به جانبازان شده بود شد که البته هرگز پاسخ دقیقی دریافت نکرد.
در همین راستا و در مقاله‌ای تحقیقی-خبری توسط فاش نیوز که همیشه پیگیر امور مربوط به جانبازان و ایثارگران بوده است موارد قابل توجه دیگری در مورد عدم شفافیت مالی این صندوق ذکر شده که خواندش خالی از لطف نیست. در بخشی از گزارش منتشر شده در فاش نیوز که چند سال پیش منتشر شده آمده است: «اگر به سایت این صندوق مراجعه کنید فاقد اطلاعات شفاف و روشن جهت تنویر افکار عموم و ایثارگران است و فقط در فایل قوانین و مقررات خود یک دستورالعمل قدیمی دارد که به روز نشده است و در این سایت هیچ اطلاعاتی به ایثارگران داده نمی شود. هیچ بخشنامه و دستورالعملی درآن درج و ثبت نشده است. شاید به روز رسانی این سایت به مصلحت نباشد که آن را اینگونه حفظ کرده‌اند. اگر به فیش‌های حقوقی ایثارگران که در سایت بنیاد قابل دسترسی است مراجعه کنید آنچه که به عنوان سرانه سهم ایثارگران از حقوق ماهانه کسر می شود نمایش داده می شود که این میزان هر ساله افزایش پیدا می کند، لکن به شما میزان سرمایه ذخیره شده در صندوق و پس اندازتان را که طی این سالها چه میزان بوده نشان نخواهد داد. همواره به عدد ثابتی برخورد خواهید کرد که ماههاست ثابت مانده و تغییر نکرده است. در حالیکه از ابتدایی‌ترین حقوق هر فرد در موسسات مالی این است که هر زمان بتواند از میزان سپرده ذخیره شده خود مطلع شود.»
خدمتگزاری به عزیزان شاهد و ایثارگران وظیفه ملی و دینی تک تک ماست. بخصوص اگر نهادی بطور مشخص وظیفه‌ای چنین با ارزش و حائز اهمیت را دارد آیا نباید در انجام چنین مسئولیتی با شفافیت کامل و ارائه اسناد و مدارک قانع کننده به جامعه ایثارگران و جانبازان این اطمینان را بدهد که از حق و حقوق این قشر مظلوم و فداکار جامعه دفاع میکند؟ و آیا نباید در خصوص آنچه که بنام بیت المال خرج میکند بگونه‌ای شفاف اطلاع رسانی کند؟ در حالی که چندین پرونده فساد مالی مربوط به بنیاد شهید در حال حاضر در مجلس شورای اسلامی در حالی پیگیری است، متاسفانه نبود شفافیت مالی صندوق‌های زیر نظر بنیاد فقط به شبه‌های فساد میافزاید و بنیاد را از وظیفه اصلی خود دورتر می کند.
