روز بسیج هر ساله در تقویم شمسی برابر با ۵ آذر است. در حقیقت روز بسیج یادآور اتحاد، اراده و حس مردمدوستی بسیجیان است که در تمام عرصههای مبارزه، در خط مقدم حاضر بوده و هستند. با گذشت زمان و در این ۴۰ سال اما ماهیت و ساختار بسیج تغییراتی داشته که باعث ایجاد شکاف هایی میان مردم و بسیج و بسیجیان شده است. با وجود این مهم، هدف از تشکیل بسیج دفاع از مردم و انقلاب بود و پس از جنگ تحمیلی هم همچنان بسیج با حضور در کنار مردم در روزهای سخت در کنار مردم قرار داشت. متاسفانه اما وقتی با مردم کوچه و خیابان صحبت میکنیم از بسیج به عنوان یک نهاد حکومتی یاد میکنند که این امر تا حدی به تبلیغات رسانههای ضد انقلاب برمیگردد و بخشی هم به سیاستها و استفاده نادرست حاکمیت از این نهاد مردمی مرتبط می باشد. اگر نخواهیم منکر این اصل شویم که اکثریت جامعه در مقایسه با سالهای جنگ، نگاهی متفاوت و نه چندان مثبت به بسیج و بسیجیان دارد، باید دلایل آنرا یافت و از خود بپرسیم چگونه میتوانیم این نگاه را تغییر دهیم.
البته یک واقعیت غیرقابل انکار دیگر این است که بسیج در همین سالهای اخیر در روزهای سخت مانند سیل و زلزله و اتفاقات ناگوار همیشه در کنار مردم بوده و مردمی که به طور مستقیم آسیب دیده بودند، با فداکاری های بسیج و نیز عزیزان سپاه آشنا هستند. در حقیقت هر جا کشور با مشکل و یا چالشی مواجه بوده، بسیجیان در خط مقدم مقابله با آن مشکل ایستادهاند. به طور مثال در زلزله اخیر استان هرمزگان مشاهده کردیم که بسیجیان به مناطق زلزله زده جهت خدمترسانی به مردم حضور یافتند. از وقوع بلاهای طبیعی گرفته تا تحولات سیاسی-اجتماعی و آبادانی مناطق محروم، بسیج همواره در لحظات حساس در صحنه حضور داشته. اما با وجود این، منتقدان دلسوز نظام و درصدی بالایی از مردم جامعه احساس میکنند برخی از رفتارهای بسیج به تندروی تمایل پیدا کرده و بخصوص در سالهای اخیر، استفاده حاکمیت از بسیج در ناآرامیهای خیابانی وجهه این نهاد انقلابی را میان مردم عادی لکهدار کرده است. نمونه بارز این موضوع همین ناارامیهای اخیر در اصفهان بود که باز هم از بسیج نه برای حفظ امنیت شهر، بلکه برای مقابله رو در رو با معترضین استفاده شد، که مطمئنا سیاست درستی نیست. برای مثال و همانطور که بسیاری از مخاطبان ما در جریان هستند، تصاویر منتشر شده در شبکههای اجتماعی از بسیجیان یا بسیجی-نماهایی که به طرف مردم شلیک میکردند بسیار حاشیهساز شده و حقیقتا این تحرکات ظلم بزرگی در حق بسیج و به طور کلی سپاه پاسداران است.
متاسفانه همین نگاه را میتوانیم در ارتباط با مدافعان حرم هم از سوی مردم ببینیم. از آنجایی که مدافعان حرم جزو جوانان بسیجی و انقلابی بودند که برای حراست از حرم مطهر حضرت زینب(س) و حضرت رقیه (س) به سوریه رفتند، در واقع در نقش همان بسیجیهایی ظاهر شدند که برای دفاع از اسلام و کشور ۴۰ سال پیش به جنگ رفتند. اما مردم نگاهشان به مدافعان حرم همانند نگاهی که امروز به بسیجیان دارند مثبت نیست و آنها را نیز به چشم بازوی امنیتی نظام نگاه میکنند. به قول همسر یک شهید مدافع حرم، شهید رضا خرمی، که از اعضای تیم حفاظتی شهید سردار سلیمانی هم بود، خانوادههای مدافعان حرم در محافل عمومی از عنوان کردن اینکه عزیزانشان مدافع حرم بودهاند، پرهیز میکنند. این همسر شهید در گفتگویی که چندی پیش با باشگاه خبرنگاران جوان داشت، گفت: «یکبار برای انجام کاری به دفترخانه رفتم و کارمند آنجا متوجه شد که همسر شهید مدافع حرم هستم. او گفت چرا گذاشتید همسرتان به سوریه برود، سوریه به ما چه ربطی دارد و از این دست جملات. همین موضوع و چند موضوع مشابه دیگر باعث شد دیگر ما جرات نکنیم بیرون از خانه بگوییم خانواده شهید مدافع حرم هستیم و اگر کسی متوجه شود که همسر شهید هستیم، می گویم همسرم نظامی بوده و در مرز شهید شده است.»
از این موارد زیاد دیده و شنیدهایم. مشکل اصلی اینجاست که متاسفانه اکثریت جامعه و به طور خاص مردم شهرهای بزرگ از حاکمیت فاصله گرفته و هر تصمیمی که از سوی نظام گرفته میشود، مردم بطور ناخودآگاه، آن تصمیم را در مقابل منافع ملی میبینند. این موضوع با شدت گرفتن مشکلات معیشتی مردم بیشتر هم شده است و درگیریهایی هم که مردم در تظاهرات شهری با ماموران امنیتی، منجمله بچههای بسیج و بچههایی که در سوریه حضور داشتهاند، باعث وخیمتر شدن وضعیت و افزایش این بدبینی و تعمیق شکاف میان مردم و حاکمیت میشود. باید این حقیقت را قبول کنیم که متاسفانه بسیاری از مردم (به طور خاص در شهرهای بزرگ) مدافعان حرم و به طور کلی بچههای بسیج را به عنوان مزدبگیر حاکمیت میبینند و نه به عنوان نهادهای مردمی که در کنار مردم هستند.
چندی پیش به بهانه هفته بسیج، علی کریمی فیروزجائی، نماینده مردم بابل در مجلس شورای اسلامی تعریف زیبایی از بسیج کرد. این عضو هیئت رئیسه مجلس در تعریف وظایف بسیج و بسیجیان گفت: «امروز بسیجی، به کسی اطلاق می شود که وجود خود را وقف به حل و فصل و برطرف کردن مسائل و مشکلات مردم و عمران و آبادانی مملکت می کند.» به عبارتی دیگر با توجه به مشکلات معیشتی و وضعیت نابسامان درصد بالایی از جامعه، امروز بسیج یعنی تلاش در مسیر بهبود وضعیت مردم بخصوص قشر مستضعف و محروم جامعه مانند ایثارگران و خانواده های شهدا.
طبق این تعاریف، استفاده ابزاری از بسیج برای پیشبرد اهداف سیاسی گروهها یا احزاب سیاسی و یا برای مقابله با مطالبات عدالت خواهانه مردم، به هیچ وجه به صلاح نیروهای مخلص نظام نیست و متاسفانه باعث میشود که مردم تمام فداکاریها و از خودگذشتگیهای بسیجیان غیور کشور را که در زمان وقوع بلاهای طبیعی در صف اول خدمتگزاران مردم بوده و هستند، نادیده بگیرند. چه بچههای بسیجی و چه مدافعان حرم و همه دلاورمردان سبز پوش سپاه، باید پیش از هرچیز در خدمت مردم باشند و این همان اصلی است که امام (ره) در بدو تشکیل بسیج و سپاه در سر داشتند.