هفته گذشته صحبتهای سردار علی فدوی، جانشین فرمانده کل سپاه، در مورد علم کوانتوم فیزیک و پیشرفت‌های ایران در این زمینه، واکنشهایی را به همراه داشت که متاسفانه باز هم باعث ایجاد یکسری حاشیه‌ها برای نیروهای مسلح و بخصوص سپاه شد. درحالی که این اولین باری نیست که برخی صحبتهای غیر‌علمی و بیاساس فرماندهان ارشد نیروهای مسلح باعث خدشه‌دار شدن وجه نظام میشود، به نظر می‌آید هیچگونه اراده‌ای برای جلوگیری و بازخواست و حتی عذرخواهی مسئولین نظامی کشور پس از چنین اظهارنظراتی وجود ندارد.
اینگونه اظهارنظرها از سوی عالی‌رتبه‌ترین مقام‌های نظامی کشور بقدری عجیب و باورنکردنی است که برخی ناظران از امکان موفقیت پروژه نفوذ در عالیترین سطوح فرماندهی سپاه سخن گفته‌اند. در این شرایط متاسفانه برخی از همین فرماندهان سپاه هستند که با اینگونه صحبت‌ها نظام را در جنگ نرم با دشمن خلع سلاح کرده و این شک و شبهه را در افکار عمومی ایجاد می‌کنند که اصولا پیشرفت‌های فنی و تسلیحانی ما دروغی بیش نیست.
پنجشنبه شب گذشنه، یکم مهرماه، سردار فدوی با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه ۲ سیما گفت: «سر منشأ علم کوانتوم هستیم، ولی نمی‌توانیم اعلام کنیم. در عرصه کامپیوترهای کوانتومی هم جلودار هستیم. علم کوانتوم علمی بسیار قدیمی در جوامع اسلامی است. قریب به هزار سال پیش دانشمندان مسلمان در این باره صحبت کردند». این اظهار نظرها که با واکنش انتقاد آمیز بسیاری از فیزیکدانان و اساتید دانشگاه‌های کشور همراه بود، متاسفانه سوژه تمسخر بسیاری از مردم و کاربران شبکه‌های اجتماعی نیر شد و یادآور آبروریزی بود که بر سر دستگاه کذایی مستعان ایجاد شد. در آن زمان گفته شد که یک فرد شیاد ایده تولید دستگاه کشف ویروس کرونا را مطرح کرده و سردار سلامی هم فریب این دروغ را خورده است! حالا مردم سوال می‌کنند که چه کسی سردار فدوی را فریب داده است؟ بفرض که سردار خودشان به بطلان حرفهایشان واقف نباشند، سوال ایجاست آیا مشاوران ایشان نمی‌توانستند از طرح چنین اظهارنظرهایی پیشگیری کنند؟
در میان واکنشها به اظهارات سردار فدوی، انجمن فیزیک کشور با انتقاد از صحبتهای ایشان، در بیانه‌ای رسمی خود در این مورد اعلان کرد: در روزهای اخیر اظهارات یکی از صاحب منصبان کشور درباره «سرمنشاء بودن ما در کوانتوم»، آن هم در هزار سال پیش، انعکاس وسیعی در داخل و خارج کشور داشته است. متاسفانه بی‌پایه و اساس بودن این ادعا چنان است که موجی از تاسف و شرمندگی را در دوستداران پیشرفت و اعتلای کشور برانگیخته است. به‌‌همین سبب انجمن فیزیک ایران ناگزیر است که برای دفاع از تلاش‌های جامعه علمی ایران نکاتی را به‌کلیه مسولان و دولت‌مردان و هم‌چنین رسانه‌های جمعی تذکر دهد و در واقع مواضع پیشین خود را تکرار کند.
در بخشی از این بیانه با انتقاد از نگاه رقابتی به پیشرفتها و دستآوردهای علمی که متاسفانه میان برخی نهادهای دولتی در کشور در سالهای اخیر بوجود آمده، گفته شده: حاصل چنین نگاه مسابقه‌ای است که بین نهادها و سازمان‌های مختلف برای طرح ادعاهای بیاساس در گرفته که هر روز نمونه‌ای از آن را در رسانه‌های جمعی مشاهده می‌کنیم. روزی سخن از غنی‌سازی اورانیوم در یک آشپزخانه توسط دانش‌آموز شانزده ساله است و روزی دیگر سخن از ساخت دستگاه ویروس‌یاب الکترومغناطیسی مستعان و امروز هم سخن از «سرمنشاء بودن ما در علم کوانتوم» آن هم در هزار سال پیش.
در ارتباط با صحبتهای اخیر سردار فدوی باید به این نکته اشاره کنیم که نیلز بور، که خود از بنیانگذاران فیزیک کوانتوم بوده، در مورد علم کوانتوم گفته است که “اگرکسی بگوید فیزیک کوانتوم را فهمیده، پس چیزی نفهمیده است.» حال اینکه سردار چرا و چگونه با چنین اعتماد بنفسی از تاریخچه علم کوانتوم میگوید جای سوال دارد، واقعا چه کسانی به فرماندهان نظامی ما مشاوره غلط میدهند و همانطور که پیشتر در هم در مقاله مربوط به مستعان ۱۱۰ مطرح کردیم، در حالی که سالهاست که درگیر یک جنگ نرم تمام عیار هستیم، باید مراقب هجمه‌های پنهان حلقه‌هایی که از نظام کینه دارند باشیم. در یکی دو سال اخیر بچه‌های سپاه در عرصه‌های علمی به طور شبانه روزی در تلاش بوده‌اند تا برای مقابله با کرونا و دیگر چالشهای علمی کشور راهکاریهایی پیدا کنند و نباید با اینگونه ادعاهای بیاساس باعث شویم تا دستآوردهای بچه‌های فداکار و مخلص سپاه هم زیر سوال برود.
همانطور که در گذشته نیز در مورد عواقب منفی این گونه صحبتهای غیرواقعی و تبلیغات دروغین نوشته بودیم، مقامات و فرماندهان نظامی کشور باید نگاهی اصولی‌تر و واقع‌بینانه‌تری به اینگونه تبلیغات داشته باشند و به قول یکی از کاربران تویتر، «ما نیازی به دروغهای گوبلزی نداریم.» این عبارت در اصل در مبحث پروپاگاندا و تبلیغات استفاده میشود که از نام وزیر تبلیغات هیتلر گرفته شده است.
گوبلز می گفت دروغ هرچه بزرگتر باشد، باور کردنش راحت‌تر است. ولی باید توجه داشت که نه ما می خواهیم گوبلز باشیم و غیراخلاقی عمل کنیم و نه اصولا در این دوره زمانه شبکه‌های اجتماعی امکان طرح اینگونه اظهارات اغراق آمیز وجود دارد.
ما اکنون در کشورمان با بحران اعتماد اجتماعی روبرو هستیم و ذهنیت مردم کوچه و خیابان اصولا اینگونه است که هرچه که مسئولان می گویند، به احتمال زیاد مطابق واقعیت نیست و حتما مقامی مشغول پنهان کردن یک سوءمدیریت و یا یک رانتخواری است. در این میان نهادهای نظامی و سپاه کمتر از نهادهای دولتی در معرض شک و ظن مردم قرار دارند ولی باید توجه داشت که ادعاهای خلاف واقعی همچون اظهارات سردار فدوی می‌تواند لطمه جبران ناپذیری به این اعتماد بزند. مردم از خود می پرسند وقتی که فرماندهی ارشد سپاه در حقیقت سنجی ساده ترین ادعاها ناکام می مانند، چگونه می توان به مدیریت آنها در حوزهای فوق حساس نظامی اعتماد کرد؟ البته این حق بچه‌های تحقیقات و عملیات سپاه نیست و اگر سردار فدوی نگران آبروی خود نیست، دستکم حرمت و آبروی بچه‌های سپاه را حفظ کنند که شبانه روز در راه اعتلای علمی و فناوری نظامی ایران اسلامی تلاش می‌کنند.
