در یک ماه گذشته با انتشار اخبار مبنی بر کمکهای مالی کشورمان به برخی گروههای سیاسی و دولتهای منطقه، موجی از شایعات و خبرهای راست و دروغ در مورد مبالغ دقیق این کمکها و چگونگی آنها در رسانههای اجتماعی منتشر شد. با بالا گرفتن این بحثها، سردار محمدرضا نقدی، معاون هماهنگ کننده سپاه، برای پایان دادن به حاشیهها در یک برنامه تلویزیونی صحبتهایی کرد که متاسفانه به حاشیهها افزود. در اینجا لازمست به دو اشتباهی که در این گونه اظهارنظرها رخ میدهد اشاره داشته باشیم:
اشتباه اول – ارائه اعداد و ارقام
حاشیهها اخیر زمانی شروع شد که محمود زهار، از اعضای بلندپایه جنبش فلسطینی حماس، در مصاحبه با شبکه تلویزیونی عربی زبان العالم گفت که شهید سردار سلیمانی یک چمدان به ارزش پر از دلار به ارزش ۲۲ میلیون دلار برای کمک به حماس به وی داده است. چند روزی از مصاحبه محمود زهار نگذشته بود که سردار نقدی با حضور در برنامه نگاه یک گفت در سه دهه گذشته ایران ۱۷«میلیارد دلار برای همه فعالیتهایش از جمله دیپلماسی، کار فرهنگی و دفاعی در منطقه هزینه کرده است.»
واقعیت اینست که فردی همچون محمود زهار اهمیتی به منافع جمهوری اسلامی ایران نمیدهد و از همین رو، ابائی از ارائه عدد و رقم ندارد، ولی سوال اینجاست که چرا سردار نقدی وارد این دام میشود؟ با اشاره سردار نقدی به رقم ۱۷ میلیارد بود که حساسیتها به این موضوع بالا گرفت. اینکه چرا سردار نقدی به عنوان یک شخص نظامی، فریب جنگ روانی را میخورد و در موضوعی خارج از حیطه کاری خود، عدد و رقم ارائه میدهد، حقیقتا جای سوال دارد.
اشتباه دوم – کوچکنمایی فداکاریها در منطقه
افرادی همچون سردار نقدی نیتشان خیر است و میخواهند با طرح این موضوع که ایران هزینه ناچیزی در منطقه خرج کرده، به حملات تبلیغاتی پاسخ دهند. برغم این نیت خیر، عملا این عزیزان به کوچکنمایی فداکاریهای جانی و مالی ما در منطقه میپردازند. رقم ۱۷ میلیارد دلار در شرایطی طرح میشود که گزارشهای رسمی حاکیست ما تنها در سوریه، رقمی بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار هزینه کردهایم و از لحاظ حمایت معنوی هم که البته کل ملت به طور عام، و مدافعان حرم به طور خاص، سنگ تمام گذاشتند.
واقعیت این است که طرح این مسائل در شرایط وخیم اقتصادی کنونی میتواند مایه ناراحتی و سوءتفاهم طبقه آسیب پذیر بشود، ولی به هر حال سیاسی کاری در کشور ما حرف اول را میزند و مسئله هزینههایی که ما در منطقه کردهایم هم به یک موضوعی برای دعواهای جناحی تبدیل شده است. برای مثال حشمتالله فلاحتپیشه، عضو سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس گفته بود: «ما شاید ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار به سوریه پول دادیم و باید از سوریه پس بگیریم. پول این ملت آنجا هزینه شده است.» پیشتر نیز سرتیپ علی فدوی، جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران با اشاره به این موضوع که هزینه کل حضور نظامی ایران در منطقه از سال ۲۰۰۶ تا امروز حدود ۲۰ میلیارد دلار بود، آن رقم را با مجموع هزینه کشور در جنگ تحمیلی مقایسه کرد
کلام آخر
همانطور که گفتیم بخشی از تلاشها برای کوچکنمایی هزینههای ایران در منطقه به علت مقابله با جنگ تبلیغاتی دشمنان است، ولی باید توجه داشت که بخش دیگری از این تلاشها به علت عدم اعتماد مسئولان به مردم است. برخی کشورهای دیگر در منطقه صدها میلیارد دلار خرج کرده اند و ما هم در سه دهه اخیر بالغ بر ۷۰ تا ۸۰ میلیارد دلار در منطقه خرج کردهایم، ولی متاسفانه مسئولین تصورشان بر اینست که اگر مردم در جریان این هزینهها قرار بگیرند، از نظام عصبانی خواهند شد. البته طرح عدد و رقم در شرایط حاد اقتصادی کنونی میتواند به سوءتفاهمها در داخل دامن بزند، ولی به هر حال دلیلی وجود ندارد که مسئولان به ارائه آمار دروغین بپردازند. به قول شیخ اجل سعدی:ربان بریده به کنجی نشسته صم بکم، به از کسی که نباشد زبانش اندر حکم.
بسیاری میگویند هزینههایی که ما در خارج از مرزهایمان کردهایم برای منافع ملی کشور بوده زیرا باعث شده که بجای اینکه با تکفیریها در داخل مرزها روبرو شویم، آنها را در خارج مرزها شکست بدهیم. در مقابل، بسیاری نیز معتقدند که چندین میلیارد دلاری که ما صدها کیلومتر دورتر از مرزهایمان هزینه میکنیم، توجیه اقتصادی ندارد. اینها مسائلی است که کارشناسان باید مورد بحث قرار دهند ولی نکتهای که برای مردم اهمیت دارد، جدا از حفظ امنیت و تمامیت ارضی کشور، از یک سو هشیاری و زیرکی مسئولان، و از سوی دیگر شفافیت و صداقتشان در مورد رسانهای کردن این هزینههاست، و نه بازی خوردن از جنگ روانی دشمن و یا کوچکنمایی هزینهها و فداکاریهای ملت و نظام.